Trong nền văn hóa dân gian Việt Nam, "Cúng ông Công ông Táo" không chỉ là một nghi thức tâm linh mà còn là nét đẹp truyền thống không thể thiếu vào mỗi dịp Tết đến Xuân về của người dân ta. "Cúng ông Công ông Táo" không chỉ là cách để tôn kính vị thần đã cai quản Bếp núc của gia đình suốt một năm dài. Dưới đây là ý nghĩa cũng như những thông tin liên quan đến nghi thức cúng mà bạn có thể tham khảo cùng Tai Thong trong bài viết này nhé!

1. Ý nghĩa cúng ông Công ông Táo

Một trong những nét tín ngưỡng truyền thống từ đời ông cha, ông Công ông Táo không chỉ là người được Ngọc Hoàng cử xuống trần gian để giám sát mọi hoạt động trong ngôi nhà của nhân thế, mà còn được coi là vị thần bảo vệ chống lại sự xâm phạm của ma quỷ, giữ cho không gian gia đình luôn yên bình, ấm êm bếp lửa mỗi ngày.

Do đó, phong tục cúng ông Công ông Táo không chỉ đơn thuần là hoạt động theo tín ngưỡng từ bao đời nay vào mỗi dịp Tết Nguyên Đán, mà còn là hoạt động mong cầu sự ấm no và đầy đủ trong năm mới. Thể hiện sự tôn trọng và lòng biết ơn đối với "thần Bếp" - người cai trị mọi hoạt động nấu nướng trong gia đình suốt năm dài.

2. Cúng ông Táo 2024 ngày 23 tháng Chạp là ngày nào?

Theo lịch Dương năm 2024, ngày 23 tháng Chạp sẽ trùng ngày với thứ sáu (02/02 Dương lịch). Mặc dù nhiều người vẫn phải tiếp tục công việc vào ngày này, nhưng không nhất thiết phải cúng vào trưa 23 tháng Chạp. Bạn có thể bắt đầu lễ cúng ông Công ông Táo từ ngày 21 và lưu ý không nên cúng kéo dài qua giờ Ngọ (từ 11 - 13 giờ) ngày 23 tháng Chạp để đảm bảo tính trọn vẹn của nghi lễ.

3. Hướng dẫn cúng ông Công ông Táo 2024

Sau khi đã tìm hiểu về ý nghĩa của nghi thức cúng ông Công ông Táo, vậy lễ vật cúng ông Công ông Táo như thế nào thì cũng điểm qua nội dung chi tiết ngay dưới đây.

3.1 Lễ vật cúng ông Công, ông Táo

Lễ vật cúng ông Táo theo truyền thống bao gồm những mục sau đây:

• Mũ ông Công ba cỗ (hoặc ba chiếc): Bao gồm hai mũ đàn ông và một mũ đàn bà. Mũ Táo ông thường có hai cánh chuồn, trong khi mũ Táo bà không có cánh chuồn. Một số người chỉ cúng một chiếc mũ ông Công (có hai cánh chuồn) để tượng trưng.
• Cá chép: Đại diện cho phương tiện di chuyển của ông Công và ông Táo. Có thể sử dụng cá chép giấy hoặc cá chép thật. Ở miền Bắc, một số người thậm chí còn cúng một con cá chép sống thả vào chậu nước, tượng trưng cho "Cá chép hóa rồng", trong khi ở miền Nam, người ta thường sử dụng cá chép giấy nhiều hơn.
• Tiền vàng.
• 1 chiếc áo.
• 1 đôi hia bằng giấy.

Màu sắc của mũ, áo, và hia cúng ông Táo thay đổi theo ngũ hành và từng năm:

• Hành kim: Màu vàng.
• Hành mộc: Màu trắng.
• Hành thủy: Màu xanh.
• Hành hỏa: Màu đỏ.
• Hành thổ: Màu đen.

Nhiều gia đình có trẻ con thường cúng Táo Quân một con gà luộc, thường là gà cồ mới tập gáy. Hành động này nhằm truyền đạt hy vọng cho sự phát triển của đứa trẻ, mong muốn nó sẽ phát triển với nhiều nghị lực, sự thông minh và sinh khí mạnh mẽ như con gà cồ.

3.2 Mâm cỗ cúng ông Công ông Táo

Tùy thuộc vào hoàn cảnh cụ thể, ngoài những lễ vật chính như đã được Tai Thong liệt kê phía trên, người ta thường chọn mâm cúng lễ mặn hoặc lễ chay như một phần của nghi lễ tiễn ông Công ông Táo về trời. Mâm cúng ông Táo theo truyền thống thường bao gồm các sản phẩm như sau:

• 1 đĩa gạo
• 1 đĩa muối
• 3 chén rượu
• Thịt heo luộc
• Gà luộc hoặc quay
• Đĩa rau xào
• Hành muối
• Xôi gấc
• Giò heo
• Canh mọc
• Cá chép nướng (miền Nam thường thay bằng cá lóc nướng)
• Trái cây tươi, trà, rượu, cau trầu,...
• 1 tập giấy tiền, vàng mã
• 1 lọ hoa cúc
• 1 lọ hoa đào nhỏ

Hiện nay, mâm cỗ cúng ông Táo đã trở nên đơn giản hơn, không cần phải đầy đủ tất cả các món như trước. Điều này còn phụ thuộc nhiều vào văn hóa địa phương, hoàn cảnh kinh tế, và khẩu vị của từng gia đình.

Nếu gia đình nào không đủ điều kiện, chỉ cần làm mâm cúng đơn giản với 3 món cũng đủ. Đặc biệt, mâm cúng ông Táo ở ba miền đều mang đặc trưng riêng biệt. Ngoài ra, việc đặt mâm cỗ cũng rất quan trọng. Nên được đặt tại vị trí trang trọng như bàn thờ gia tiên hoặc bàn thờ riêng của ông Táo để thể hiện lòng thành kính.

Xem thêm: Ngày Thần Tài 2024 là ngày nào? Điều nên làm để nhận được may mắn

3.3 Thứ tự cúng ông Công ông Táo 2024

Thứ tự cúng ông Công ông Táo năm 2024 có thể được mô tả như sau:

• Chuẩn bị mâm cỗ và lễ vật cúng.
• Sau khi bày lễ, thắp hương và đọc văn khấn, đợi hương tàn rồi thắp thêm một tuần hương, tiếp theo là lễ tạ và hóa vàng mã.
• Thả cá chép ra ao, hồ, sông, suối, hoặc nơi có dòng nước thiên nhiên chảy để hoàn thành nghi lễ.

4. Cúng ông Công ông Táo mấy giờ là tốt?

Theo đánh giá của các chuyên gia phong thủy, việc lễ cúng ông Táo cần được thực hiện trước khi ông Táo "bay về trời" để báo cáo Ngọc Hoàng, chính là trước 12h trưa ngày 23 tháng Chạp, năm Giáp Thìn. Sau khi hoàn thành nghi lễ, việc thắp hương và đọc văn khấn được tiếp tục thực hiện đến khi hương tàn, sau đó thắp thêm một tuần hương, tiếp theo là lễ tạ và hóa vàng mã. Cuối cùng, cá chép được thả ra ao, hồ, sông, suối... như một bước quan trọng để "chở ông Táo lên chầu Trời".

Ngày 23 tháng Chạp (tức là 14/1/2024 Dương lịch) được xác định là Ngày Nhâm Thân, thuộc Hoàng Đạo Tư Mệnh. Có một số khung thời gian tốt trong năm 2024 mà bạn có thể tham khảo để thực hiện lễ cúng ông Công ông Táo:

• Thìn từ 7 - 9 giờ 
• Tỵ từ 9 - 11 giờ

Tuy nhiên, giờ Thìn được coi là thời điểm tốt nhất trong ngày. Lưu ý rằng giờ Ngọ trong ngày 23 tháng Chạp trong năm nay trùng với giờ xấu, vì vậy tuyệt đối bạn không nên thực hiện nghi lễ cúng trong khoảng thời gian này để tránh rước những vận xui vào người.

5. Văn khấn cúng ông Công, ông Táo

Kính bạch chín phương Trời, mười phương Chư Phật, và Chư Phật mười phương.

Tâm kính của chúng con trải dài qua đại ngàn, hôm nay, ngày 23 tháng Chạp, chúng con diệt vọng trong lòng thành, hoa mỹ tỏa sắc tôn thần. Xiêm hài áo mũ, chúng con trang nghiêm với tín chủ là ... (ghi rõ tên tín chủ) ngụ tại ... (ghi rõ địa chỉ).

Con chúc tụng đến Đông trù Tư mệnh, Táo phủ Thần quân, hiển linh trước mặt chúng con. Thắp nén hương tâm, con tận tâm kính dâng, xin hồn thơm lễ.

Chúng con thề nguyện xin Tôn thần gia ân xá cho mọi lỗi lầm trong năm qua, tận tâm nhờ Tôn thần ban phước lộc. Mong Tôn thần hội trì, gia đình chúng con được an khang thịnh vượng, trai gái, già trẻ hưởng sức khỏe dồi dào, vạn sự tốt lành đến. Chúng con bày tỏ lòng thành kính sâu sắc, lễ cầu xin, mong Tôn thần phù hộ.

Nam mô a di đà Phật!

Nam mô a di đà Phật!

Nam mô a di đà Phật!

6. Những điều kiêng kị khi cúng ông Công ông Táo

Trước khi bắt đầu đọc văn khấn cúng ông Công ông Táo, bạn nên dành chút thời gian để tắm rửa sạch sẽ, ăn mặc nghiêm túc, và lựa chọn trang phục kín đáo cũng như lịch sự, nhằm thể hiện lòng tôn kính đối với các thần linh. Trong lúc đọc văn khấn, hãy giữ thái độ nghiêm túc, lòng thành tâm, và phát âm to, rõ ràng, để truyền đạt đúng ý nghĩa của lời khấn. Hãy nhớ rằng, nên nhờ ông Táo báo cáo những điều tốt lành trong năm chứ không phải là cầu xin tài lộc hay sự sung túc.

Đối với lễ cúng, bạn cần lưu ý không nên tiến hành sau 12h00 trưa ngày 23, cũng như không đặt mâm lễ cúng ở dưới bếp. Thêm vào đó, khi thả cá chép, hãy tránh thực hiện hành động từ trên cao xuống, để tôn trọng nghi lễ truyền thống. Chuẩn bị mâm cơm cúng, lễ vật cúng, cùng trái cây, rượu, trà... cũng đóng vai trò quan trọng trong nghi thức tiễn ông Công ông Táo về trời.

7. Câu hỏi liên quan

Bên cạnh ý nghĩa cũng như chi tiết về nghi thức cúng ông Công ông Táo được Tai Thong chia sẻ trong nội dung phía trên. Thì song song đó chắc chắn vẫn còn rất nhiều bạn đọc có thêm các thắc mắc liên quan đến chủ đề này. Sau đây là một số câu trả lời phổ biến mà bạn có thể tham khảo.

7.1 Ông Công ông Táo là ai?

Lịch sử và truyền thuyết xoay quanh Ông Công Ông Táo được kể theo nhiều câu chuyện khác nhau. Theo truyền thống cổ xưa, thần Táo quân được liên kết với ba vị thần là Thổ công, Thổ địa, và Thổ kỳ của truyền thống Lão giáo Trung Quốc.
Tuy nhiên, trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, ba vị thần này đã trở thành sự tích của "2 ông 1 bà" với vị thần Đất, vị thần Bếp núc, và vị thần Nhà. Đây là những hình tượng được Việt hóa và thường được gọi là Táo quân hay ông Táo trong nền văn hóa dân gian.

7.2 Có cúng rước ông Táo không?

Theo nghi lễ truyền thống, ngày 30 tháng Chạp hoặc ngày 29 tháng Chạp (nếu không có ngày 30) thường là thời điểm thực hiện lễ rước ông Táo về nhà. Tuy nhiên, ở một số vùng miền, như một số tỉnh ở miền Trung, người ta thường tổ chức lễ rước vào đêm mùng 7 tháng Giêng, đồng thời kết hợp với lễ tạ năm mới. Nghi thức của lễ rước ông Táo diễn ra từ 23h00 đến 23h45 đêm giao thừa, và lễ vật cúng trong buổi lễ này tương đồng với lễ vật cúng ông Công ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp.

7.3 Bàn thờ ông táo nên đặt ở đâu?

Trong quan niệm phong thủy, nên đặt bàn thờ ông Táo ở trung tâm của tủ bếp, ở vị trí cao ráo và sạch sẽ. Hướng lựa chọn phù hợp nhất để đặt bàn thờ ông Táo là hướng Nam, một hướng có ý nghĩa lớn trong truyền thống. Tránh đặt bàn thờ ông Táo ở những vị trí quá thấp hoặc quá cao, vì điều này có thể tạo ra những khó khăn không cần thiết trong việc thắp hương mỗi ngày.

7.4 Cúng ông Táo cá chép mấy con là đủ?

Có thể thực hiện lễ cúng ông Công ông Táo với một con cá chép, cặp cá chép, hoặc thậm chí ba con cá chép, tùy thuộc vào niềm tin và truyền thống của cộng đồng và gia đình địa phương. Vì thế không có bất kỳ ràng buộc nào về số lượng cá chép mà bạn nên cúng trong nghi lễ này.

Trên đây là những chia sẻ xoay quanh nội dung về nghi thức cúng ông Công ông Táo. Hy vọng bạn sẽ có thêm nhiều thông tin hữu ích về nét truyền thống văn hóa độc đáo này. Hãy thường xuyên theo dõi Tai Thong để không bỏ lỡ những tin tức mới nhất nhé!

Xem thêm: Top 7 con giáp hợp vía Thần Tài, đếm tiền không xuể trong năm 2024     

 Nguồn: Tai Thong